SOSYAL GELİŞİMİ DESTEKLEYEN BİLİŞSEL VE MOTOR GELİŞİM OYUNLARI

          Oyun, çocuğun dünyayı keşfetmeye başladığı, kendisini ve çevresini gözlemlediği, iş birliği içerisine girdiği, risk almaya başladığı ve yaratıcılığını kullanmaya başladığı aktivitelerin her biridir. Çocuk için oyunun önemi doğduğu andan itibaren başlar diyebiliriz ve bu durum uzun yıllar boyunca devam eder.

  Oyun serbestçe kabul edilmeli, fakat aynı zamanda bağlayıcı olan kurallara göre belli bir alan ve zaman süreci içinde sürdürülmelidir. Bunların yanı sıra eğlence duygularını içermeli ve gerçek hayattan farklı olduğu bilinci ile yapılmalıdır. Oyunu, kendiliğinden ortaya çıkan, hedefi olmayan, mutluluk getiren bir aktivite olarak da tanımlayabiliriz.

                Çocuklar Neden Oyun Oynar? Merak ederler. Dünya onlar için henüz yeni ve keşfedilmesi gereken bir yerdir. Her şeyi sorgularlar. Gördükleri her şeye dokunmak isterler.  Her şeye bir anlam yüklemek isterler.  Sosyalleşmek isterler. Hayatın kurallarını ve farklı kişilikleri tanırlar.

                Farklı oyunlar çocuğun birçok farklı alanda gelişimini desteklemekte, örneğin; Bilişsel, sosyal, psikomotor, duygusal ve dil gelişimine katkı sağlamaktadır. Bu oyunlar aynı zamanda çocuğun hem kendisini hem de yaşadığı dünyayı tanımasını sağlar.

                Çocuğun oyunu doğal ortamlarda, yaşamın getirileriyle birlikte keşfetmesi ve yaşaması en sağlıklısıdır. Ancak günümüzde sürekli artmakta bulunan medya ve sınırsız eğlence anlayışı ile birlikte elektronik ortamlardaki oyun ve oyuncak algısı çocuklarımızın gelişimini ciddi oranda etkilemektedir.

Oyunun Çocuk Gelişimine Katkıları

                Bilişsel Gelişim;  Oyun bir eğitim aracıdır. Çocuk istediği kadar hata yapabilir fakat sonunda öğrenme ve bununla birlikte zekâ gelişir. Anlama, kavrama, nesneler arasında ilişki kurma yeteneği ve yaratıcılığı gelişir. Nesneleri tanır, isimlendirir ve onların işlevlerini öğrenir. Mantık yürütüp, sebep-sonuç ilişkisi kurmaya başlar, aynı zamanda dikkatini toplama beceri gelişir ve kendini bir amaca yöneltmeyi öğrenir. Çocukta düşünme, sıralama, algılama, sınıflandırma, analiz ve sentez yapma, problem çözme gibi zihinsel süreçlerin işleyişi hızlanır. Ağırlık, şekil, boyut, renk, hacim, zaman, mekân, soğuk, sıcak gibi birçok kavramın kazanımını sağlar.

                 Psikomotor Gelişim; Hareket alanı yaratılması ile birlikte hareket becerileri kazanılır. Çocuk bedenini tanır. Fiziksel ve fizyolojik gelişimini olumlu yönde etkilenir.

             Oyunun çocuk gelişimine sağladığı tüm bu faydalar oyunun; Niteliğine, yani kültürel yapı, doğal çevre gibi faktörlere, oyun arkadaşı olarak kimi seçtiğine, oyuncak seçimine (güvenlik, uygunluk, yaratıcılık) ve oyun oynanan ortama (güvenlik, yaratıcılık) bağlıdır.

Gelişim Süreci ve Oyun

              Çocuklar genel olarak yaşlarına ve gelişim düzeylerine uygun oyunları seçerler. Oyunun, çocuğun yaşam sürecinin ilk birkaç yılında zeka gelişimine önemli katkı sağladığı birçok araştırma ile kanıtlanmıştır. Çocukların gelişimini destekleyecek oyunları gözden geçirelim;

0-3 Ay Arası

Ø  Dokunma-okşama-gıdıklama oyunu

Ø  Pedal-çevirme-oyunu

Ø  Mimik oyun 

 1. AY

Ø  Kendinden 20-30 cm uzaklıktaki parlak renkli nesneye bakar,

Ø  Sese tepki verir,

Ø  Kendisiyle konuşan kişiye bakar,

Ø  İstem dışı sesler çıkarır. Refleksif ağlama vardır,

Ø  Kendiliğinden gülümser,

Ø  Dokunsal uyarana tepki verir (Yanak, çene, ayak, bacak, karın, sırt dokunulduğunda)

Ø  Elleri yumruk haindedir,

Ø  Avuç içine verilen nesneyi kavrar,

Ø  Başını ve boynunu kısa süreli kontrol etmeye çabalar,

Ø  Yüzükoyun pozisyondayken başını sağa sola hareket ettirir, çenesini hafifçe yerden kaldırır,

Ø  Sırt üstü pozisyonda yatarken ani bir uyaran verildiğinde sıçrar.

2.AY

Ø  Görme alanı içindeki hareketleri izler,

Ø  Yetişkini tanıdığını belli eder,

Ø  Göz kontağı kurar,

Ø  Farklılaşmış ağlama davranışı gösterir,

Ø  Müziğe tepki verir,

Ø  İnsanlara gülümser,

Ø  Ellerini orta hatta birleştirir,

Ø  Ellerini kısa süre açık tutar,

Ø  Kucağa alındığında başını yaklaşık on beş saniye dik ve dengeli tutar,

Ø  Sırt üstü yatırıldığında başını kaldırmaya çabalar,

Ø  Yüz üstü yatırıldığında başını hafifçe kaldırır ve kontrollü olarak indirir,

Ø  Sırt üstü yatırıldığında bacaklarını ortalama iki saniye havada tutar,

Ø  Yüz üstü yatırıldığında dizlerini karnına çeker

 3.AY

Ø  Parlak renkli, hareket eden nesneyi bir yandan diğer yana 180 derece izler,

Ø  Kucağınızda dururken etrafa bakar,

Ø  Farklı sesler çıkarır,

Ø  Konuşan kişiye ve ses çıkaran nesneye sesli tepki verir,

Ø  Sesin kaynağına yönelir,

Ø  Farklı jest ve mimiklere tepki verir,

Ø  Sesli güler,

Ø  Tanıdık durumlara tepki verir,

Ø  Ellerine uzun süre bakar,

Ø  El ve ayakları ile oynar,

Ø  Elinin yanındaki nesneyi yakalar,

Ø  Uzaktaki bir nesneyi almak için tüm vücudu ile hamleler yapar. 

 3-6  Ay Arası

Ø  Koklama-oyunu

Ø  Üfleme oyunu

Ø  Dokunma oyunu

Ø  Benzerler-oyun

4.AY 

Ø  Elindeki nesne alındığında arar,

Ø  Elindeki nesne alındığında almak için elini uzatır,

Ø  Sesleri ayırt eder,

Ø  Değişik tatlara ve kokulara farklı yüz ifadeleri ile tepki verir,

Ø  Agular, bıgıldar,

Ø  Görme alanına giren sesli ya da hareketli nesnelere/varlıklara ilgi gösterir,

Ø  Farklı yüz ifadelerine tepki verir,

Ø  Görme alanı içindeki nesneyi alır,

Ø  Elindeki nesneyi ağzına götürür,

Ø  Yüz üstü yatırıldığında ağırlığını kollarına vererek göğsünü kaldırır,

Ø  Yüz üstü yatırıldığında ayakları ile kendini öne doğru iter,

Ø  Koltuk altlarından tutulduğunda adımlamaya benzer hareketler yapar,

Ø  Yüz üstü yatırıldığında başını kaldırarak 90 derecede tutar,

Ø  Oyuncağını vücudunun orta hattına getirir. 

5.AY

Ø  Elindeki nesneyle oynar,

Ø  Yakın çevresinde bulunan kişi veya nesneleri tanıdığını jest, mimik ve hareketlerle gösterir,

Ø  Çeşitli kokuları ayırt eder,

Ø  Yetişkinin çıkardığı sesleri taklit eder,

Ø  İsmi söylendiğinde bakar,

Ø  D,b,l,m gibi sesler ile ey, ay, ah, oh gibi iki farklı sesli heceleri çıkartır,

Ø  Yumuşak sese ve ona gülümseyen yüze mutlu sesler çıkararak tepki verir,

Ø  Aynada görüntüsüne güler ve sesler çıkarır,

Ø  Kaybolan nesneyi/kişiyi arar,

Ø  Kucağa alınmak için kollarını açar,

Ø  El bileğini çevirir,

Ø  Hedeflediği nesneye uzanır,

Ø  İtirazını dile getirip, oyuncağını almak isteyen yetişkine direnir,

Ø  Vücudunu dik tutar,

Ø  Yarı oturur pozisyonda destekle 10 dakika durur,

Ø  Bacaklarını kısmen dik tutar,

Ø  Yüz üstü yatırıldığında ağırlığını, bir kolundan diğerine aktarır,

Ø  Sırt üstü yatarken yan döner,

Ø  Yan dönmek için kollarından ve bacaklarından destek alır.

         6-9 Ay Arası

Ø  Tutma-oyun-Kule-oyunu

6.AY

Ø  Kaybolan nesneyi, kişiyi arar,

Ø  Aynadaki görüntüsüne tepki verir,

Ø  Dudak sesleri çıkarır,

Ø  İsteklerini belirtmek için sesleri kullanır,

Ø  İsteklerini belirtmek için jest ve mimikleri kullanır,

Ø  Sesin kaynağını arar,

Ø  Kucağa alınmak ister,

Ø  Tanıdığı kişi kucağa aldığında ona sarılır,

Ø  Yetişkinleri çocuklardan ayırır,

Ø  Elinde bir nesne varken diğer eliyle ikinci nesneyi alır,

Ø  Elindeki nesneyi yere vurur,

Ø  Destekle dik oturur,

Ø  Yüz üstü yatarken bacaklarıyla vücuduna yön verir,

Ø  Sırt üstü yatarken yüz üstü döner, yüz üstü yatırıldığında sırt üstü döner,

Ø  Yatarken kendini kaldırmaya çalışır.

7.       AY

Ø  Görme alanı içinde saklanan nesneyi arar,

Ø  Görme alanı dışına çıkan yetişkine, jest mimik ve hareketlerle tepki verir,

Ø  Merak ettiği nesneleri inceler,

Ø  Yüksek/alçak ya da hızlı/yavaş ses tonlamalarına tepki verir,

Ø  Yetişkinin çıkardığı sesleri kısa bir süre sonra tekrar eder,

Ø  Kendisiyle oynayan kişiye eşlik eder,

Ø  Müzik dinlemekten hoşlanır,

Ø  Aynı eline uzatılan ikinci nesneyi almak için elindeki nesneyi diğer eline geçirir,

Ø  Nesneyi eliyle keşfetmeye çalışır,

Ø  Kabın içindeki nesneleri kabı ters çevirerek boşaltır,

Ø  Başparmağı ile işaret parmağını karşılıklı getirip nesneleri tutmaya başlar,

Ø  İşaret parmağı ile göstermeler başlar,

Ø  Elleriyle ayaklarını tutar,

Ø  Kol altlarından desteklendiğinde adım atar,

Ø  Otururken emekleme pozisyonuna geçer.

8.       AY

Ø  Saklanan ve kısmen görünen nesneyi bulur,

Ø  İşaret parmağı ile göstermeler başlar,

Ø  Yetişkinin ilgisini çekmek için kendi kendine sesler çıkarır,

Ø  Bildiği bazı sözcükleri dinler, yeni sözcükleri tanımaya başla,

Ø  Dinlediği müziğin özelliğine göre farklı tepkiler verir,

Ø  Başparmağı ile herhangi bir parmağını karşı karşıya getirir,

Ø  Nesneleri parmaklarıyla tutar,

Ø  Tuttuğu nesneyi bir kabın içine atar,

Ø  İki elinde nesne varken uzatılan üçüncü nesneyi alır,

Ø  Kucağa alınmak için yetişkine doğru kollarını uzatır,

Ø  El ve dizleri üzerinde bedeni ile ileri, geri hareket eder,

Ø  Sırt üstü yatarken oturur pozisyona geçer,

Ø  Emekleme pozisyonuna geçer,

Ø  Alçak bir basamağa tırmanma denemeleri,

Ø  Eşyalara tutunarak ayakta durabilir.

        9-12 Ay Arası

Ø  Vücut tanıma oyunu 

         9.AY

Ø  İstenildiğinde elindeki nesneyi verir,

Ø  Tanıdığı bir kişi ya da nesne sorulduğunda onu aramak için başını çevirir,

Ø  Sorulduğunda aynadaki görüntüsünü parmağı ile gösterir,

Ø  Başkalarının sesini bilinçli olarak taklit eder,

Ø  Kendisiyle konuşan kişiye farklı sesler çıkararak cevap verir,

Ø  Engellendiğinde ses çıkararak tepki verir,

Ø  Tanımadığı kişilerden utanır, kendisiyle yakın iletişimi olan kişiler yanından ayrıldığında ağlar,

Ø  Oyuna katılır,

Ø  Basit taklitler yapar,

Ø  Nesnelerle, kişilerle ve kendi ile oyun oynar,

Ø  Dürtme deşme hareketi yapar,

Ø  Bardağı iki eliyle tutup içebilir,

Ø  Eşyaya tutunarak ayağa kalkar,

Ø  Bir eliyle tutunarak diğer eliyle yerdeki nesneyi alır.

10.    AY

Ø  Gözünün önünden kaldırılan nesneyi ilk saklanılan yerde arar,

Ø  Yetişkinin yaptığı el ve vücut hareketlerini taklit eder,

Ø  Ellerini müziğe göre hareket ettirir,

Ø  Kedi hareketli taklit oyunu,

Ø  Konuşmadaki tonlamalara benzer sesler çıkarır,

Ø  İsteklerini ağlamadan, ses, jest ve mimik ile belirtir,

Ø  Kişi tercihi yapar,

Ø  Oyuncak tercihi yapar,

Ø  Ses çıkaran, ışıklı nesnelerle ve oyuncaklarla oynamaktan hoşlanır,

Ø  Kutunun içinden nesneleri tek tek çıkarır, inceler, tekrar yerine doldurabilir,

Ø  Nesneleri eliyle ileri-geri hareket ettirir,

Ø  Hızlı bir şekilde emekler,

Ø  Müzikal seslere bedeniyle eşlik eder,

Ø  Eşyaya tutunarak sıralar,

Ø  Ellerinden tutulunca 1-2  adım atar,

Ø  Tek eli eşyaya tutunarak yürür.

11.    AY

Ø  Kutuların içindeki nesneleri bulur,

Ø  Nesneyi amacına uygun biçimde kullanır,

Ø  Kolayca ulaşamayacağı nesnelere çeşitli yolları deneyerek ulaşır,

Ø  Resimleri/fotoğrafları inceler,

Ø  Yuvarlak şekilli yapbozu yerine koyar,

Ø  Eşyaları, sözcükleri tanır,

Ø  Nesneleri ve varlıklar ifade edebilmek için kendine özgü ses-sözcük benzeri ifadeler kullanır,

Ø  Duygularını ses, jest ve mimiklerle ifade eder,

Ø  Oyunlarında taklitleri kullanır,

Ø  Sosyal iletişim hareketlerini kullanır,

Ø  Küçük nesneleri dar ağızlı kaba atar,

Ø  Kum veya su gibi materyallerle oynar,

Ø  Yetişkinlere göre olan bardağı sapından tutar,

Ø  Parmaklar ve iki parmakla tutuş güçlenmiştir,

Ø  Koli bandı çıkartmaca,

Ø  Kurdele çekmece,

Ø  Ayakta 5-6 saniye yardımsız durur,

Ø  Tek elinden tutulduğunda yürür,

Ø  Yetişkin ile oturarak top oynar,

Ø  Ayakta dururken oturma pozisyonuna geçer.

 1-2 yaş; Bu yaş aralığında çocuklar şekiller, dokular, renkler ve sözler ile temas kurarlar. Zamanlarının çoğunu bakarak, inceleyerek, dinleyerek, nesneleri kavrayarak ve emerek geçer.

                  12.AY

Ø  Saklanan nesneleri birden fazla yerden arar,

Ø  Bir grup nesne arasından adı söylenen nesneyi gösterir,

Ø  Çevresinde oynayan çocukları izler,

Ø  Nesnelerin ya da kişilerin adlarını söyler,

Ø  Tek sözcüklü cümle kullanır,

Ø  Nesneler ses çıkardığınızda ilgi gösterir, taklit etmeye çalışır. (Çuf çuf, hop, na nii nani…)

Ø  Başkalarının ilgisini çeken davranışları tekrar eder,

Ø  Bağımsız hareket etmek ister,

Ø  Hoşuna giden hareketleri tekrar tekrar yapar,

Ø  Nesnelerin kapağını yerlerine yerleştirir,

Ø  Kalın yapraklı kitap sayfalarını çevirir,

Ø  Sallabaş halkalarını çıkartır, gelişigüzel takar,

Ø  Çömelme pozisyonundayken ayağa kalkar,

Ø  Yardımsız yürür,

Ø  Saplı nesneleri iter,

Ø  Çorabını ayağından çıkarır,

Ø  Kolları ile güç gerektiren hareketleri yapar, basamakları emekleyerek çıkar.

13.    AY

Ø  Küpleri iç içe koyma oyunu

Ø  En son saklanan nesneyi bulma oyunu

Ø  Gideceğini anladığında “baş sallama”, ”el sallama” oyunu

Ø  Ver-al-at oyunu oynama

Ø  “Çoraptan” basket atmaca oyunu

Ø  Kapı çalmış tık tık tık oyunu (yüzü iki el ile kapatılır) kim gelmiş,  yüz açılır, aaaa annem gelmiş şaşırarak söylenir

Ø  Nesneleri dengeli bir şekilde üst üste koyma oyunu

Ø  Annem babam:

Çerçeveye fotoğraflar yerleştirilir. 2 çerçeve (anne ve baba fotoğrafı). Anne nerede, baba nerede diye sorulur ve göstermesi istenir.

Ø  Ailemi seviyorum:

Aile resmi gösterilerek çocuğa tanıtılır. Sonra dede nerede, anne nerede gibi sorular sorulup resim üzerinde gösterilerek

              - Annem, babam ve ben

              - İşte benim güzel ailem

              - Anneannem, babaannem ve dedem

              - Hepsini tanıyorum ben

              - Onları görünce gülümsüyorum, ailemi çok seviyorum

Melodi oluşturularak çocuğa söylenir.

Ø  Hoş geldin anneanne:

Resim çocuğa gösterilerek zil çalma sesi yapılır. Aaa kim geldi? Deyin ve sonrasında kapıyı açarak anneanne gelmiş diye gösterin. Kapıyı kapatıp “bak zil çaldı, kapıyı açıp bakalım kim gelmiş?” diye sorup harekete geçmesini bekleyin.

Ø  Güle güle anneanne:

Kapının arkasına geçip güle güle anneanne deyip el sallama hareketi yapılır.

Ø  Anne ne giyer? :

Anne resmi gösterip anne ne giymiş deyin ve yandaki cırt cırt elbiseyi alarak anne resminin üzerine yerleştirin. Anne elbise giymiş deyin, resme yapıştırmasını sağlayın.

Ø  İki çocuk elleri havada/ gülüyor anne baba ile/ hop hop kim var orada/ teyze gelmiş …... ile oynamaya/ melodi eşliğinde söylenilerek oynanır.

Ø  Nereye sakladık? :

Önce 1. kapağı kaldırın (her bir kapağın altına aile bireylerinin resimlerini yapıştırın). Örneğin: teyze, hala, dede... Bak burada …... nın resmi var deyip 10 saniye bakmasını bekleyip kapatın. Sonra ona sorup size göstermesini isteyin.

Ø  Bu da kim? :

Babasının arkadaşı ile karşılaştığında ona gösterip ama Mika bu kişiyi tanımıyor ve utanıyor. Babası utandığını anlıyor. “Sen biraz utandın galiba” diyor, ama onu bakması için zorlamıyor.

Ø  Tırtılımı çekiyorum:

Çek tırtılı çek/ o da seninle gelecek/ tırtılımı çekiyorum/ anneme götürüyorum

Ø  Mavi:

Evdeki mavi oyuncaklar sorularak göstermesi istenir. Mavi şemsiye, mavi kürek, mavi araba gibi...

Ø  Hani nerede? :

Ses çıkaran (basınca) bir oyuncak seçin. Oyuncağı kurup bulunduğunuz oda da çocuğun kolayca bulabileceği bir yere saklayın. “Aaa! Bu ses nereden geliyor?” diyerek bulmasına yardım edin.

Ø  Makaralar çubuğa:

Makara ve çubuğu gösterin. Haydi birlikte yapalım diyerek çubuğu makaradan geçirmesini sağlayın.

Ø  Mutlu ördek ailesi:

Birlikte anlatıp, dokunarak gösterin. Hikaye; baba ördek ve yavru ördek ŞIPIR ŞIPIR yüzerek anne ördeğin yanına gidiyor. Baba ördeği göster, yavru ördeği göster. O da ne? Anne ördeğin altında bir yumurta var. Yumurtadan ÇITIR ÇITIR bir ses geliyor. Işte! Yumurta çatlıyor, sende merak ediyor musun? Haydi açıp bakalım...

Ø  Bu ses ne? :

Resmi gösterip bak oda kirlenmiş, anne yerleri süpürüyor, diyelim. Biraz abartarak vuu diye ses çıkarın. Mika annesinin yanına gelmiş gibi konuşun.

Ø  Şekilleri yerine koyuyorum:

İki şekli gösterip daire, kare diyelim ve sonrasında şimdi onları yerine koy deyip sonra çıkar deyip çıkarıp koymasına teşvik edin.

14.    AY

Ø  Kedicik üzgün, karnı acıkmış, mama istiyor, mama geldi, kedi mutlu artık.

Ø  Sincap ne yer? Çocuğun bulması sağlanır.

Ø  Tavşan ne yer?

Ø  Sincap nereye saklanmış?

Ø  Baykuş nereye saklanmış?

Ø  Hayvanları taklit ediyorum.

Ø  Kedinin gözleri nerede? Ağzı, burnu, kuyruğu vs...

Ø  Ali babanın çiftliği şarkısı söylenir, ritim tutulur.

Ø  Oyuncağıma yürüyerek kumaş parçası üzerinde ulaşıyorum.

Ø  Kedicik patisini suya sokmuş, kediyi okşayın, sevin. Dokun-hisset.

Ø  Balığım nerede?

Ø  Köpeğimin arkadaşı nerede, yanına köpek götürülür bak burada hadi al bunu yanına koy oynasınlar.

Ø  Tabağı al bana ver.

Ø  Ayım ayım güzel ayım

              Yanımdayken sen benim

              Kendimi mutlu hissederim

Ø  Oyuncağınla oynarken oyuncağına sarıl ona bipbip yap, gıdıkla, mama ver, uyutalım, vs...

Ø  Yumuşak oyuncak oyunu, yumuşacık olduğunu vurgulayın. Pamuk, yastık vs...

Ø  Aaa Dodo utanmış. Bu yaşta çocuk yeni durum ve insanlarla karşılaştığında utanabilir. Kendisini anlamaya yardımcı olmalıyız.

Ø  Küçük ev çatısını göster. Çatıyı çıkaralım, kapıyı göster, pencereyi göster...

Ø  Aynısını bul kart oyunu. Kuş, maymun, vs... 2’li kart yeterli.

Ø  Kovanın altında ne var? Ooo tavşan var, minik tavşan saklanmış kovanın arkasına, minik tavşan gel buraya.

Ø  Matruşka oyunu.

Ø  Resim, nesne eşleştirme oyunu.

Ø  Ayakkabını göster, kazağın nerede? Vb. Oyunlar.

Ø  Duyguları anlama oyunu, “kızgın yüz, gülen yüz, vb...”

Ø  Kağıt, gazete yırtma oyunu.

Ø  Kapak açma-kapatma oyunu.

Ø  Sabit duran topa ayağıyla vurma oyunu.

Ø  Elindeki küçük oyuncaklar ile “ hadi şimdi bunları toplayıp kaba koyalım” oyunu

15.    AY

Ø  Duygularımı tekrarlayabiliyorum. Ekmek, süt vs... çoğaltılabilir. Unutmayın çocuklar tekrarlar ile öğrenir.

Ø  Acaba yemekte ne var çarkı. Yemek kartlarını göster, tek tek isimlerini söyle.

Ø  Küplerle 3’lü kule yapıyorum.

Ø  İçtiğim ve yediğim şeyler. Makarna, süt hangisini içeriz? İçme taklidi yapılır. Hangisini yeriz? Yeme taklidi yapılır. Gündelik hayatta bunlar konuşulabilir.

Ø  Kaşık tabağın içine, dışına oyunu. İçine koy, dışına koy.

Ø  Gel ayakkabını getir, bunu babaya ver.

Ø  Haydi balon uçuralım.

Ø  Hayvanlar ne yer? Kedi ne yer? Köpek ne yer? İnek ne yer?

Ø  Yemek yapıyorum. Bak yemek hazırlıyorum. Plastik kap ve çırpma teli ile yemek yapıyoruz.

Ø  2 balık resmi 1 inek resmi ile eşleştirme yapmasını sağlayalım.

Ø  Haydi göster, bana elmayı göster, işte elma vs. Meyveleri kullanarak tekrarla.

Ø  Parmaklar iş başında, su kabında su ve sünger ile oynama.

Ø  Renkli yiyecekler, kırmızı elma, yeşil armut vs...

Ø  Bu ses de ne? Haydi sende aynısını taklit et, el çırp, masaya vur, bu ses ne sesi? Ayakları yere vur, bu ne sesi?

Ø  Hangisini kullansın? Saç fırçası, diş fırçası, kaşık, çatal, boya kalemi hangisini kullansın? Oyunu. Günlük eşyaların ne işe yaradığını konuşun.

Ø  Parmak kuklası ile basit ifadeler ile konuşun. Merhaba ben hav hav, hav hav geldi... Şarkılar ile destekleyelim.

Ø  Bak ve bul.

Ø  Kapıyı kapat, kapıyı aç oyunu.

Ø  Nerede? Oyunu.

Ø  Parmak oyunu.

Ø  Nesne saklama oyunu.

Ø  Evcilik oyunu.

Ø  Duyularım oyunu.

Ø  Arabayı iple çekme oyunu.

16.    AY

Ø  Evcilik köşesinde “su içiyormuş gibi, yemek yiyormuş gibi” vb. Oyunlar

Ø  Ritmik sesleri tekrar etme oyunu (güm güm, hop hop...), “ceviz adam” şarkısı söylenir

Ø  Çevresinde gördüğü canlı/cansız nesneleri ayırt etme oyunu

Ø  Kaşık, çatalı amacına uygun kullanma

Ø  Kedi nereye saklandı?:

Kediyi gösterip bu kediyi kutulardan birinin altına saklandı. Hangisinde acaba? Deyip, çocuğunuzun kediyi nereye sakladığınızı görmesine izin verin.

Ø  Annem çorba yapıyor:

Önce-sonra gibi kelimeleri kullanarak hikayeselleştirin. “Önce anne çorba yaptı, sonra ….. içti” gibi.

Ø  Yerim, oynarım:

Elmayı gösterip; bak bu elma, onu yeriz. Topu gösterip, bak bu top, hop hop, topla oynuyoruz diyelim. Hangisini yiyoruz deyip, yeme hareketi yapalım.

Ø  Ben çok komiğim:

Ay ne komik? Dodo, başına tencereyi koymuş, çok komik olmuş deyip, aynı şekilde birlikte yapın.

Ø  Annem mutfakta:

Resimleri hikaye şeklinde anlatın. “Mika güzel güzel oynarken annesini görememiş, merak etmiş. Annesi buradayım demiş. Mika oynamaya devam etmiş.”

Ø  Yardım istiyorum:

Resim hikaye şeklinde anlatılır. Dodo dolabın üstünden kaşığı almak istiyor. Ama kaşık çok yüksekte, kaşığı alamıyor. Annesi kaşığı verince Dodo mutlu oluyor.

Ø  Kaşıkla yemek yiyorum:

Resme işaret edilerek “Bak Dodo yemek yiyor, elinde de kaşık var.” deyin. Bu sırada sizde çocuğunuza bir kaşık verip bebeğe mama yedirmesini sağlayın.

Ø  Üzümleri kutuya atıyorum:

Delik bir kutu verilerek üzüm ya da vb. Malzemeleri kutuya atmasını ve içinden çıkarmasını sağlayın.

Ø  Bende sizin gibi otururum:

Çocuğa resmi anlatarak önceden annesinin Dodo’yu sandalyeye oturttuğunu ama artık Dodo’nun kendi kendine tırmanarak çıkabildiğini söyleyin.

Ø  Dinle yap:

Cırt cırtlı tavşanı alarak eline verin, haydi koltuğun üzerine koy, sehpanın üzerine koy gibi yönlendirin.

Ø  Uyudum uyandım:

Uyuyan Dodo resmine bakıp. “Şşşşt! Uyuyor, parmağı dudağa götürme hareketini yapalım. Sonra ayıcığa sarıldı deyip resimleri keşfetmesini sağlayalım.

Ø  Bardağım nerede?:

Çocuğunuza bardağın nerede olduğunu bilmediğinizi söyleyip, haydi gel beraber bulalım diyelim. Acaba lavabonun içinde mi? “Aaa yok” gibi söyleyerek, birlikte bulalım, Aaa buradaymış deyip bulalım.

Ø  Minik kuş:

Kuş maketiyle veya oyuncakla kuş uçtu buraya kondu, mama yedi gibi hareketlerle anlatalım.

Ø  Hoop sallandım:

Resim gösterilerek anlatılır. Hop sallandı, hop kaydı....

Ø  Ekşi-tatlı:

Dodo limon yemiş çok ekşi, …..... yemiş çok tatlı gibi, yüz ifadeleri ile gösterelim.

Ø  Mutfaktaki eşyalar:

Birlikte eşyalar teker teker sayılır. İsmi söylenileni parmağıyla göstermesi istenir.

Ø  Yerde ki oyuncak ve eşyaları, eğilerek yerden almasını söyleyelim.

         17.AY

Ø  Banyo yapıyorum:

Bir oyuncağı banyo yaptırıyoruz. Bak ördek suda oynuyor, mutlu. Eğer çocuğunuz banyo saatini sevmiyorsa ördek banyo yapmak istemiyor. Belki biraz korkuyor.

«  Çocuğunuzun duygularını birlikte ele alabiliriz.

Ø  Yıkanma vakti şarkısı

Yıkanma vakti yıkanma vakti

Şampuanım köpürüyor şimdi

İşte süngerim ve sabunum

Hem de güzel oyuncaklarım

Yıkanma vakti yıkanma vakti

Ø  Kendim yapmak istiyorum:

Burun silmek, ellerini yıkamak, saçını taramak, yapamazsa bile ne güzel denedin diyelim. Teşekkür edelim, olumlu davranışlara odaklanalım.

Ø  Banyo eşyalarımı tanıyorum:

Bornoz, ördek, sabun, şampuan, saç kurutma makinası, tarak vb.

Ø  Sular dışarı:

Bak bebek suları dışarı atıyor. Annesi bundan hoşlanmadı ama sıçratmak hoşuna gidiyor. Annesi onun bu davranışını bitirmesini istiyor.

Çocuk yapma dediğiniz şeyleri hoşlanmadığınızı bildiği halde yapmaya devam edebilir. Görmezden gelin, çocuklar olumsuz da olsa anne ve babaların dikkatini çekmekten hoşlanır. Davranışı görmezden gelmek davranışın sıklığını azaltır ya da kabul edilebilir bir davranışa yönlendirmek gerekebilir.

Örn: Suyu yere atınca yerler ıslanıyor, hadi oyuncağı ıslatalım.

Ø  Resimleri eşleyebiliyorum:

Kartlar ile resim eşleme yapabiliriz. Bornoz, ördek, şampuan, sabun, top vb.

Ø  Sevdiğim ve sevmediğim giysiler:

Sevme ve sevmeme duygusunun farkına varma, çocuğunuzun sevdiği ve sevmediği şeyleri konuşun. Pantolon mavi, pantolon mor hangisini seversin? Seçimine saygı duyun.

Ø  Boyayı kullanıyorum:

Küvet resmi gösterip, yerlere su dökülmüş, yerler ıslak deyip küvetin altını boyamasını isteyelim.

Ø  Hangisi farklı?

Ördek, havlu, şampuan, kaşık?

Ø  Nesneleri tanıyorum:

Hangisiyle saçını tararsın? Tarak.

Hangisiyle kurulanırız? Bornoz.

Yemek yerken ne kullanırız? Kaşık.

Ø  Banyo eşyaları yerine konuyor:

Ördeğin üstüne ördek, şampuanın içine şampuan gibi...

Ø  Çubuklar yerine:

Renkli çubukları yerleştir, hamur üzerine çubuk yerleştirebiliriz.

Ø  Ben büyüyünce:

Bak burada tuvalet var, bebek tuvaletini, çişini tuvalete yapıyor. Sende büyüyünce çişini tuvalete yapacaksın.

Not: 2 yaş itibari ile mümkündür, farkındalık eğitimidir.

Ø  Hoop buldum:

Su dolu bir kabı köpürtelim, içinden oyuncakları bulmasını sağlayalım.

Ø  Islak-kuru:

Bebek banyodan çıkmış, elleri ıslak, ayakları ıslak, saçları ıslak, annesi onu kurulayacak.

Ø  Hoop basket:

Kovanın içine top atmasını sağlayalım.

Ø  Çocukla top oynayalım, topa vurmasını sağlayalım.

Ø  Çocuğun sandalye ve koltuk üstünde zıplamasını sağlayalım.

Ø  Çözüm yolları, basit problem çözme yolları üretme oyunu; “Koltuk altına kaçan topu almak için eğilip araması.”

Ø  Şekiller oyunu; “Daire şeklini, şekil tahtasında doğru yere yerleştirme oyunu.”

Ø  Melodik sesleri mırıldanarak taklit etme oyunu; “Şakacı karga.”

Ø  Sorulan 3 vücut parçasını gösterme oyunu; “Gözün nerede, burnun nerede, gibi...”

Ø  Otobüs, taksi, jip, bipbip oyunu; “Otobüs geldi, durakta durdu, bipbip, yüzündeki organlarla oynanır.”

Ø  Ay ve güneş oyunu; “Gece olduğunda iyi geceler, güneş doğduğunda günaydın.”

Ø  Başkalarının duygusal ifadelerini taklit etme oyunu; “Dede nasıl kızdı?, Baban nasıl gülüyor?”

Ø  Dizilmiş kuleleri yıkma oyunu

Ø  Sembolik oyunlarla insana ait ses çıkarma oyunu, taklit oyunu; “Hüp diye fincandan su içiyor.”

Ø  Etiket sökme oyunu.

Ø  Küçük oyuncakları alüminyum folyoya sarıp onu bulmasını isteyelim.

 18.AY

Ø  Kirliler çamaşır makinesinde:

Kirli tişört nereye gidiyor? Çamaşır makinesine...

Temiz tişört nereye gidiyor? Dolaba...

Ø  Bebeğimle oynuyorum. Bebeğin saçlarını tarıyor, mama veriyor, suyunu içiyor, birlikte gezmeye gidecekler... Nereye gitsinler? Bu etkinlikler kendisini ifade etmeye yardımcı etkinliklerdir. Taklit oyunları çocuğa gözlemlediklerini deneyimleme imkanı verir. Örneğin; bebeğin kıyafetini değiştirme, bebeğini yedirme, uyutma, yıkama gibi...

Ø  Kazağı anneme götürüyorum. Anne çizgili kazak ister. Çocuk kazağı annesine götürür. Annesi ona aferin diyor. Annesi bebeği için çok mutlu oluyor.

Ø  Çocuk dışarıya çıkarken önce pantolonunu giyiyor, sonra çorabını giyiyor, ayakkabısını giyiyor, topunu alıyor, dışarıya oyun oynamaya çıkıyor. Günlük yaşam rutinleri anlatılabilir, banyo, uyku, yemek yeme gibi...

Ø  Bak ne giymiş? Bebeğin üzerindeki kıyafetler konuşularak kazağın içine ne giymiş hadi bakalım? Çekmecenin içinden çorap getir giyelim, kutuların içine oyuncakları koyalım...

Ø  Ayşe ne yapıyor? Kıyafet giyiyor.

Ø  Derya ne yapıyor? Şapka giyiyor.

Ø  Murat ne yapıyor? Çorap giyiyor.

Ø  Hangi havada ne giyerim? Güneş olduğunda hava sıcak olur, kar yağdığında hava soğur. Eldiven giydik, hava nasıl? Vs...

Ø  Giyinme vakti şarkısı:

Giyinme vakti giyinme vakti                                                                    Giyinme vakti giyinme vakti

Mavi hırkamı giydim                                                                                 Elbisem kırmızı başımda şapka

Pantolonum çok rahat                                                                             Çorabım ve ayakkabılarımla

Ayağımda ayakkabılarım                                                                          Şimdi hazırım evden çıkmaya

Evden çıkmaya hazırım

Ø  Uyku vakti:

Bebeklerin uyku vakti gelmiş. Giyinip yatağa girecekler, hadi onlara pijamalarını giydirelim. Kollar yukarı, kollar yana, kollar aşağı gibi benzer taklit oyunları dil beceri gelişimi için taklit yeteneğinin gelişmesi için gereklidir.

Ø  Kızgınım:

Dodo ve annesi dışarı çıkacaklar ama hava soğuk. Şimdi giyinme vakti. Dodo tişörtüyle dışarı çıkmak istiyor. Dodo üşüyebilir, hastalanabilir. Annesi tişört yerine kazak giymesini istiyor. Dodo istediği olmadığı için annesine kızıyor. Annesi istediğini giymediğin için kızdın, tişörtün kalsın istersen, kazak yerine hırka giyebilirsin diyor. Dodo şimdi daha mutlu. Annesini dinliyor ve hırkasını giyiyor.

Bu dönem çocuğunuz ısrarcı olabilir. Öyle bir dönemdedir. Güç çatışmasına girmeden çözüm üretmek ilişkideki gerginlikleri azaltacaktır.

Ø  Kapıyı açtım, eldivenimi giydim,

              Kapıyı açtım, bir baktım annem gelmiş,

              Eldivenimi giydim, anneme koştum, öptüm, öptüm, öptüm.

Ø  Boncuklar bu tarafa, abaküsteki boncukları sıralama.

Ø  Rengarenk: serbest boyama çalışması.

Ø  Giyinirken yardım ediyorum. Çocuk giyinirken yardım etmesi bireyselleşmesini sağlar.

Bacağını uzat

Kolunu uzat

Ayağını uzat

İşte artık hazırsın, bravo sana ne güzel yardım ettin bana.

Ø  Anılarım:

Kronolojik olarak eskiden yeniye doğru sıraya koyun onun doğumunu, büyümesini, duygularınızı katarak ona anlatın. Seni çok heyecanla bekledik. Doğdun biz çok mutlu olduk.

«  Kalem avuç içi ile tutulur.

«  Anlamlı bir şey yapmaları için zorlamayın.

«  Dilediği gibi karalamasına izin verin.

Ø  Topunu al, bebeğini masaya koy oyunu.

Ø  Saklanmış parçaları bulma oyunu “bul-tak”.

Ø  Şişenin içindeki nesneyi çıkarmak için nesneyi ters çevirme oyunu.

Ø  Yansıma oyunu “kapıyı çaldım tak tak”, “annem açtı, çıkırt!”.

Ø  Resimli kitaptan isimleri söylenen nesneleri gösterme oyunu.

Ø  Kağıdın altında ne varmış oyunu.

Ø  Doktorculuk oyunu.

 19.AY

Ø  Dinliyorum, görüyorum;

Yanda ki resme bakarak ona gördüklerinizi anlatın. Mika ve Dodo birlikte oynuyorlar. Dodo kamyonla, Mika bebekle oynuyor. Başka oyuncaklarda var. Telefon, top, ayıcık, kedi gibi tekrar anlatın. Anlatırken boşluklar bırakarak çocuğun tamamlamasını isteyelim.

Ø  Duyu organlarımı isimlendiriyorum;

Yüz resmi gösterilir. Göze işaret ederek “Bak burada ne var? Diye sorulur. Söylemezse göz diyerek, tekrarlanır. Tüm organlar için tekrar edilir.

Ø  Bebeğim ve ben;

Sizde çocuğunuzun kucağına bebeğini, ayıcığını verin ve ona bakım yapmasına yardımcı olun. Acaba bebeğin karnı mı acıkmış? Haydi mama yedir ona gibi yönlendirme cümleleriyle devam edilir.

Ø  Göz, ağız, kulak nereye takılacak?;

Önce resimdeki bebeğin yüzündeki bölümler isimlendirilir. “Bak burada kulak var, bak kulak buradaymış, haydi yerine yapıştıralım.” diyelim, sonra yardımla yapın. Tüm parçalar için uygulayın.

Ø  Gülen-ağlayan çocuğu göster;

“Bak burada iki çocuk resmi var. Biri üzgün, bak ağlıyor, diğerleri mutlu. Aaa gülüyor diyelim. Daha sonra bana gülen çocuğu göster, ağlayan çocuğu göster gibi yönergeler verelim.

Ø  Yapabilirsin-yapamazsın;

Resme bakarak hikayeyi anlatın. “Can elindeki bardağı masanın üstüne vurmak istiyor. Annesi ona hayır olmaz masaya vurulmaz.” diyor. Ona tahta kaşık veriyor. “Bardağı vuramazsın ama tahta kaşığı vurabilirsin.” diyor. Can da tahta kaşık ile vurma oyunu oynuyor.

Ø  Kalemi daha iyi tutuyorum;

Çocuğa resimler gösterilir. “Bak burada bir burun var. Burnumuzla çiçek koklarız.” deyin. Burun ve çiçek arasındaki yoldan önce parmağınızla gidin. Daha sonra birlikte boya kalemini tutarak bir çizgi çizin.

Ø  Duyu organlarım;

Şarkı söylenirken resimdeki bölümlere işaret edilir.

İşte benim gözlerim                               İşte benim ağzım                              İşte benim kulaklarım

İşte benim gözlerim                               İşte benim ağzım                              İşte benim kulaklarım

Ben her şeyi görürüm                            Mamalarımı yerim                           Sesleri de duyarım

Gözlerimle görürüm                              Şarkıları söylerim                              Ben her şeyi duyarım

Ø  Gördüm, duydum, kokladım;

Bak Dodo bahçeye çıkmış. Bahçede çiçek var, kuş var, Dodo onlara bakıyor. Dodo kuşu ve ağacı görüyor. Cikcikcik . Kapağı kaldırın. Dodo çiçeği kokluyor, mis gibi kokuyor çiçek, bak burnuyla kokluyor. Parmakla resim gösterilerek anlatılır.

Ø  Sevimli maymun;

Maymun yapbozunu önce parçalar üzerinde bir bütün olarak birlikte inceleyin. Daha sonra çıkabilen parçaları tek ek elinize alıp ismini söyleyerek çocuğunuza verin ve ondan yerine yerleştirmesini isteyin.

Ø  Üzümleri koydum;

Çocuğunuza plastik bir bardak ve kuru üzüm verin. Plastik bardağı ters çevirip “Haydi üzümleri bardağın altına koy” diyelim ve bekleyelim. Yapamazsa siz yapın ve tekrar yapmasını isteyin.

Ø  Kağıttan top yapıyorum;

Elinize büyükçe bir kağıt alın ve buruşturarak top haline getirin. Çocuğa da bir kağıt verin ve buruşturup top haline getirmesine yardımcı olun. Karşılıklı yerde topla oyun oynayın.

Ø  Dünyayı keşfediyorum;

Evdeki bir sesli oyuncağı (çıngırak, zil vb.) elinizde sallayın ve sallarken kulağınıza yaklaştırın. Çocuğun kulağına da yaklaştırıp, kulağımızla duyuyoruz diyelim. Bir süre keşfetmesine izin verdikten sonra bu kez farklı bir kokuya sahip bir nesneyi ya da oyuncağı (sabun, çiçek vb.) elinize alın burnunuza doğru götürüp koklayın. Daha sonra evinizde çocuğunuzun görsel algısına hitap edecek (renkli el işi kağıdı vb.) materyaller kullanarak etrafı farklı renkte gördüğünüzü ifade edin.

Ø  Bu sabah ne yaptım?;

Ø  Resimlere bakarak “Bak çocuk yataktan kalkmış, sonra yüzünü yıkıyor, oyun oynuyor...” gibi cümlelerle devam edilir.

Ø  Koklarım, konuşurum, duyarım;

Burnum burnum güzel burnum

Onunla her şeyi koklarım

Ağzım ağzım güzel ağzım

Onunla yemek yer konuşurum

Kulağım kulağım güzel kulağım

Sesleri onunla duyarım

Ø  Uf oldu;

Resimlere bakarak çocuk topu yakalamaya çalışırken düşmüş, dizi acımış, uf olmuş. / Babası gelmiş, ona sarılıp, sakinleştirmiş. Acıdı ama geçecek demiş. Babası yara bandı yapıştırmış, acısı geçmiş. Artık topla oynayabilir.

Ø  Ağlasın, gülsün;

Boş yüz resmini inceleyin. Ağlayan göz kartını elinize alın ve yüzde uygun yere yapıştırın. Çocuk çok mutsuz, ağlıyor, haydi ağzını yerleştirelim. Aynı şekilde gülen gözleri koyarak devam edelim.

Ø  Nesi eksik?;

Saydaki anne tavşanı gösterin. Bak burada bir ağız resmi var deyin. Üstteki resmi gösterip ağzın aynısı nerede? Diye sorun. Gösteremezse yardım edin ve tekrar sorun.

Ø  Plastik şişeleri yan yana dizerek uzaktan şişeleri devirmece oyunu oynayın.

Ø  Çocuğunuza kukla oynatın, kuklayı düzgün ve anlaşılır kelimeler ile oynatıp, konuşturalım.

Ø  Yemek yerken, oyun oynarken, giydirirken, dışarıda dolaşırken çocuğunuza kavramları öğretin. Sıcak-soğuk, uzun-kısa, büyük-küçük gibi...

Ø  Aynı iki nesneyi bulup yan yana getirme oyunu oynayalım. “Çorap eşleştirme” gibi...

Ø  Çubukları halkalara dizme oyunu.

Ø  Ne yenir ne yenmez oyunu. “Elma yenir mi?, oyuncak araba yenir mi? Hayır yenmez.” gibi...

Ø  Parmak oyunu.

Ø  Nefesle pinpon topu yuvalamaca.

Ø  Araba yarışı oyunu

20.AY

Ø  Tabağımdaki çorba

Yemek vakti geldi işte

Haydi mama sandalyesine

Annem tabağıma koydu çorba

İçtim çorbamı kaşıkla

Kendi kendime yemeğimi yerim

Teşekkürler anneciğim

Ø  Canım ne istiyor?

Bak çocuğun canı süt içmek istiyor. Haydi, çocuk süt içsin ama süt nerede? Hadi bulalım. Hadi şimdi elma nerede bulalım... Koşmak, itmek, çekmek gibi kaba motor becerileri ile daha ilgili olacaktır.

Ø  Makarnamı çiziyorum;

İki boş tabağa “Bak bu benim, bu da senin” diyerek tabakları paylaştırın. Bak tabağıma makarna çiziyorum.

Ø  Masayı kurmaya yardım ediyorum;

Verilen tabak, kaşık, çatal, bıçak ve bardağı alın. Örtünün üzerine yerleştirin. Bak buraya bir tabak koyuyorum. Kaşığı tabağın yanına koyuyorum. Sonra onun yanına bıçağı koyuyorum. Masayı kurarken yardımcı olabilirsiniz.

Ø  Dolu-boş;

Yemekten sonra boş, yemekten önce dolu olduğunu vurgulayın. Bebeğin tabağı yemekle dolu, acaba ne yiyor? Galiba Mila çok sevmiş, hepsini bitirmiş bak tabak boş. Boş bardak, dolu bardak...

Ø  Tabaklar masaya;

Haydi bakalım tabağı al, masaya koy. Eğer yapmak istemezse birlikte götürelim.

Ø  Yemeğimi yiyorum;

Çocuk annesinin verdiği yemeği yemek istemiyor. Çocuk makarna yemek istiyor. Bir kaşık bundan yersen istediğin kadar makarna yiyebilirsin diyor. Çocuk önce sebzesini yiyor sonra makarnasını yiyor. Hem anne hem çocuk mutlu.

Bu dönemde çocuk direnç gösterebilir. Kendi isteklerini yaptırmaya çalışır. Bu itirazlar çocuğun kendi kişiliğini geliştirmek adına gösterdiği davranış biçimleridir. Ebeveyn sabırlı davranmalı, inatlaşmamalı, ortak çözümler üretme yoluna gitmelidir.

Ø  Yiyecekleri gösteriyorum;

Muz nerede, yoğurt nerede?

Ø  Hamurdan köfteler yapıyoruz;

Pirinç, nohut gibi malzemeler çocuğunuzun duyusal açıdan uyaran ve ilgisini çeken malzemelerdir.

Ø  Oyuncaklar anneye;

Oyuncakların bazılarını yakına bazılarını ise yukarıya koyun. Oyuncakları toplamaya yönlendirelim. Bu alıştırma sizinle olan uyumu ve komut almasını destekleyecektir. Bu sebeple, alıştırmak ve eğlenceli bir hale getirmek önemlidir.

Ø  Kendi başıma yiyebilirim;

Bak çocuk yemek yiyor, kendisi yemek istiyor, çatalını tutuyor, patatesi alıyor. Aaa düşürdü ama vazgeçmiyor, yeniden deniyor. Yemeğini kendi yediği için mutlu. Annesi de ona denemesi için izin veriyor.

Ø  Ağzını silmek, sepete çamaşır atmak, çöp atmak, gibi bazı işler vererek başarma duygusunu destekleyebilirsiniz.

Ø  O benim olsun;

Can arkadaşının elindeki arabayı çok beğenmiş, çekip almak istiyor. Ama onun değil. Arkadaşının arabası, Dodo o benim diyor, vermiyor, Can da ağlıyor. Annesi de diyor ki Can eve gidince kendi oyuncakların ile oynarsın, üzülme. O Dodo’nun oyuncağı, elinden alınmaz.

Mülkiyet duygusu olmadığı için ısrarla elde etmek isteyebilir. Bu yaş grubu için doğal bir duygudur. İlerleyen zamanlarda bu krizler azalacaktır.

Ø  Balonları yakalıyorum;

Yukarıya asılı balonları yakalıyorum, top atıyorum.

Ø  Acaba ne eksik?;

Bak bu kız çocuk, ağzı var, gözleri var, nesi yok?

Ø  Acaba ne eksik?;

Bak bu erkek çocuk, ağzı var, gözleri var, nesi yok?

Ø  Acıktım, susadım, doydum;

Yedim, su içtim, doydum.

Ø  Sütümü içerken mutluyum;

Dodo mutlu, neden mutlu acaba? Bak sütünü içiyor, ondan mutluymuş.

Ø  Birlikte taklit oyunları oynayın, değişik giysiler giyerek gösteri yapmasına izin verin.

Ø  Telefonda hayali konuşmalar yapın.

Ø  Çocuğa kukla oynatın.

Ø  Müzikli oyunlar, tekerlemeler öğretin, dans edin.

Ø  Jimnastik yapın.

Ø  Müziğe göre ritim tutun.

Ø  İçine at, boşalt oyunu.

Ø  Nesneleri benzer özelliklerine göre ayırma oyunu.

Ø  Saklama kaplarını büyük-küçük özelliklerine göre yönlendirme yaparak fark etmesini sağlayalım

 20.AY

Ø  Büyük-küçük kavramı oyunu ya da kartları oynanabilir.

Ø  Mika bahçe de oynuyor. Bu da Mika’nın bebeği ya da kedisi, Mika uçağı gördü, aaa uçak uçuyor dedi, ona el salladı... Bay bay uçak dedi. Kedisi de miyav dedi. Uçak nerede, kedi nerede? Mika uçağı ne yapıyor? Kedi nasıl ses çıkarıyor?

Ø  Araba arabaya, tren trene eşleştir. Çocuk düzgün çizemeyebilir. Bu normal

Ø  Kendi kendime oynarım oyunu;

Annesi salonda kitap okuyor, Dodo kendi odasında oyun oynuyor. Dodo'nun hangi oyuncağı var? Arabası var, kamyonu var, uçağı var, treni var, gemisi var onlarla oynuyor. Treni nasıl götürüyor, çufçuuf... Arabayı nasıl götürüyor? Uçağı eliyle uçuruyor. Benim işim varken sende oyun oynuyorsun. Bende sana aferin ne güzel oynuyorsun diyorum. Yalnız oynadığında onu övün. Yalnız oynaması için fırsatlar verin.

Ø  Araba, uçak, gemi, tren... Nasıl gider? Nasıl ses çıkarır? Nerede? Gibi sorular soralım.

Ø  Bindim gittim

Gemiye bindim denizde gittim hah hah hah

Uçağa bindim havada uçtum hah hah hah

Trene bindim çuf çuf gittim hah hah hah

Arabaya bindim vın vın gittim hah hah hah

Ø  Ellerimin üzerinde yürüyorum;

Karşısına ulaşması için hedef koyarak ilerlemesini sağlayabilirsiniz.

Ø  Beraber oynayalım;

2 tane eşya birinde var diğer çocuk ne oynayacak? Diğer çocuk üzgün, o da oynamak istiyor. Oyuncağı paylaşıyor, al sende oyna diyor. Sonra beraber oynuyorlar. Sonra geri verecek çünkü araba arkadaşının. (Paylaşmama davranışı sizi hayal kırıklığına uğratmasın. Yeni karşılaştığı durumlara uyum sağlaması zaman alabilir.)

Ø  Helikopter ve yelkenli nerede gider? Araba ve tren nerede gider?

Ø  Altına koydum;

Arabayı masanın altına koydum bul

Sende masanın altına oyuncak koy

Masa, koltuk, yatak, sandalye altına da konulabilir.

Ø  Renkli kamyonlar;

Sarı 2 tane kamyon, 1 tanesi resim, kırmızı 2 tane kamyon 1 tanesi yapıştırma olacak.

Ø  Haydi yerine koy;

Taşıtları yerine koymasını istiyoruz.

Ø  Parça birleştiriyorum;

Parça, bütün algısını destekle.

Ø  Hangisi yok?

Parça bütün dairelerden bir tanesini vermesini isteyelim diğerini ise bulmaya çalışsın.

Ø  Benim emziğim;

Çocuk annesinden bir şey istiyor, ama anne onu anlamıyor. Ağzında emzik varken ben seni anlamıyorum, sözlerini duyamıyorum. Emziği çıkarırsan sözcükler dışarı çıkacak ve bende seni anlayabileceğim diyor. Çocuk emziğini çıkarır, elma istiyorum der. Annesi ne dediğini anlamış, ikisi de mutlu.

Ø  Elini, yüzünü yıkamayı, kaşık çatal kullanmayı, diş fırçalamayı, peçete kullanmayı öğretelim. Odasını, yatağını, oyuncakları toplamayı öğretelim.

Ø  Sıcak-soğuk oyunu.

Ø  Legoları takıp çıkarma oyunu.

Ø  Aşağı-yukarı oyunu. “Deve-cüce” gibi.

Ø  Kürdanları tuzluk deliğinden geçirme oyunu.

Ø  Tahta çubuğa boncuk dizme oyun

21.AY

Ø  Kelebeğe ip takalım, vs. Çeşitlenebilir.

Ø  Dışarıdaki hayvanlar;

Kuş gibi cıvılda

Arı gibi vızılda

Tavşan gibi hopla

Dütdüt işte geliyor araba

Ø  Parktayız görselini anlatıyoruz.

Ø  Yardım eder misin? Kumu bozmak istiyorum ama yapamıyorum, ne yapacağımı bilemiyorum, çok üzüldüm. Hadi bana yardım et birlikte kovaya kum dolduralım.

Ø  Polis amca nerede?

Ø  İçinde dışında kavramını öğretelim. Örneğin; arabanın içinde-dışında.

Ø  Birlikte söylüyoruz;

Ali dışarıda şıp şıp yağmur yağıyor

Eyvah sulara bastı her yerini ıslattı

Olsun yağmur çok güzel damlalar şıp şıp düşer

Ø  Yağmur yağıyor, yağmur çizmelerini istiyoruz.

Ø  Ne, nerede? Kedi evinde, kedi kulübesinde duruyor. Bak köpek koltuğun üzerinde duruyor hadi onu evine götürelim.

Ø  Dışarıda kimler var?

Kim topladı çöpleri tabi ki çöpçü amca

Çıtır çıtır simitleri satar simitçi amca

Çiçekler ekti bahçıvan amca

Ø  Paylaşmayı öğreniyorum;

Can küreği ile kumu kazıyor, küreği paylaşamıyor. Can kızmış sonra annesi başka bir kürek vermiş, birlikte oynamaya devam etmişler.

Bu dönemdeki çocuklar için paylaşmak kolay değildir. Kendilerine ait olan şeylerin farkına varıp vazgeçmek istemezler. Bir başkası alırsa oyuncağını kaybedecek, artık ona ait olmayacak gibi bir hisse kapılırlar. Ona vazgeçebileceği oyuncaklardan seçenek sunup arkadaşlarıyla yan yana oynamasını destekleyebiliriz.

Ø  Teşekkür ederim;

Kurabiye verdim, teşekkür etmeliyiz. İleride teşekkür edecektir ama sizin rol model olmanız davranışı içselleştirecektir. Bu güzel sözleri ne zaman ve nasıl kullanacağı ilgisi ve bilgisi de zamanla oluşacaktır.

Ø  Güneş açtı;

Bir sayfada bak yağmur yağıyor, kapağı kaldıralım yağmur bitmiş, güneş açmış diyelim ve rengarenk gökkuşağı ortaya çıkmış. Önce-sonra kavramını veriyoruz.

Ø  Pazara geldim;

Manavda neler vardır? Pazarda ne satılır?

Ø  Parmaklar çalışsın;

Ağaca meyveleri yapıştır.

Ağaç çiz

Meyve yapıştırt.

Ø  Çubuğa halkaları büyükten küçüğe doğru dizme

Ø  Saklambaç oyunu

Ø  Renk gösterme oyunu

Ø  En büyük olan nesneyi ver oyunu

Ø  Hayvan seslerini doğru eşleştirme oyunu

Ø  Balona etiket yapıştırmaca

22.AY

Ø  Çocuğunuza merdiven indirin çıkartın.

Ø  Zeynep hamur oynamak istedi ama kapağı açamadı. Çevirdi, çevirdi olmadı, çok kızdı, annesine gösterdi. Anne açar mısın dedi, annesi açtı ve Zeynep oynamaya devam etti.

Ø  Sehpanın altında üstünde kavramı.

Ø  Kırmızı balon boyuyorum, sonra kırmızı balonu şişirip oynuyorum.

Ø  Babama yardım ediyorum;

Mila’nın babası arabasını yıkamak istemiş. Çünkü arabası çok kirlenmiş. Bahçeye inmiş arabasını yıkamaya başlamış. Mila babasına yardım edeceği için çok sevinmiş. Beraber bezi alarak arabayı yıkamışlar.

23.AY

Ø  Çok işim var; 

Yastıkları yerine koydum

Bebeklerimi, arabalarımı yıkadım

Evimizi temizlerken anneme yardım ettim

Çok işim var benim

Anneme yardım ederim

Babama yardım ederim

Hem de çok eğlenirim

Ø  Önce çamaşır yıkayacaklar, burada kazak var, çok kirlenmiş. Dodo onu çamaşır makinesine götürecek. Burada kirli tabak var, onu bulaşık makinesine götürecek. Sonra da oyunlarını toplayacak.

Ø  Neşeli yapraklar;

Ağaç resmi verilir ve üzerine yapraklar çizdirilir.

Ø  Serbest daire çizimi.

Ø  Mila ayıcığına bakıyor. Ayıcığın karnı acıkmış, Mila ona mamasını veriyor. Suyunu içirmiş. Sonra ağzını silmiş. Sonra oyun oynamışlar.

Ø  Ne işe yarar? Sorusunu soruyoruz çocuğumuza. Ütü ile ne yaparız? Çamaşır makinesi, elektrikli süpürge.....?

Ø  Masanın üzerinde 3 kaşık var, 1 tanesini veriyorum çalışması yapalım.

Ø  Doldur-boşalt. Bak çocuk annesine yardım ediyor. Üzümleri alıyor kaseye boşaltıyor.

Ø  Hamur kutularının kapaklarını açmaya yardım etmesine teşvik edelim.

Ø  Mila oyuncaklarıyla oynadı, oyunu bitti. Şimdi yemek yiyecek. Annesi ona dedi ki haydi oyuncaklarını toplayalım sonra yemek yiyelim. Oyuncak sepetini aldılar, oyuncakları koydular. Hooop sepete koydular. Hoop! Topu sepete koydular.

Ø  Çocuklar yardım ediyorlar. Hangi çocuk çiçekleri suluyor? Hangi çocuk markette annesine yardım ediyor? Hangi çocuk kitapları düzeltiyor?

Ø  Haydi dinazorlar uykuya;

Bak dinazorların hepsi farklı renk. Bütün gün oynayıp yoruldular. Şimdi uyumuşlar.

Ø  Oyuncu dinazorlar;

Burası dinazorların ormanı. Bak dinazorlar zıplıyor, zıp zıp zıplıyor. Onlar acıktı, yaprakları yiyor. Şimdi yüzme zamanı gölde yüzüyorlar.

Ø  Parçaları birleştir, yapboz birleştir.

Ø  Ayakkabı bağcığına boncuk dizme oyunu.

Ø  Müziğin, şarkının sözlerine uygun hareketler eder. “Mutluysan ve biliyorsan alkış yap.”

Ø  Üstündeki hırka-mont gibi giyeceği çıkarma-giyme oyunu.

Ø  Gösterilen yere yapıştırıcı sürüp nesneyi kendisi yapıştırması istenir.

Ø  Oyun hamuruna saklanmış olan nesneleri bulma oyunu.

24.    AY

Ø  Kıyafetler nerede oyunu.

Ø  Gözünü, burnunu, kulağını göster oyunu.

Ø  Kim nerede oyunu.

Ø  Ayakkabı bağcığına irili ufaklı nesne şekillerini dizme oyunu.

Ø  Dış mekanda çeşitli keşif aktiviteleri yapabilirsiniz. Elinize bir kutu ya da kova alın. Mevsime göre yaprak, kozalak, çiçek, meşe palamutu gibi çeşitli parçalar toplayarak kovanıza koyun, bunu yapması için bebeğinizi de teşvik edin. Etkinlik esnasında bulduğunuz parçaların isimlerini, renklerini, özelliklerini söyleyerek dil gelişimini destekleyebilirsiniz.

Ø  Parklar ve açık havadaki oyun alanları bebeğinizin gelişimi ve keyifli zaman geçirmesi için oldukça idealdir.

Ø  2 yaş dönemi sembolik oyun dönemine denk gelir. Bu dönemde bebeğinizle araba ve evcilik oyunları oynayabilir, onları seslendirebilirsiniz. 2 yaş araba oyunları ve bebek oyunları ilgisini çekecektir.

Ø  24 aylık bebek oyunları içerisine çeşitli sanatsal aktiviteleri de dâhil edebilirsiniz. Bu dönemde bebeğiniz kalem tutabildiği için çeşitli karalamalar yapması konusunda onu teşvik edebilirsiniz. Sulu boya yapmak da oldukça ilgisini çekebilir.

Ø  Bu dönemde bebekler su ve kum oyunlarını genelde severler. Ona uygun ortamlar yaratarak su ve kumla oynamasını sağlayabilirsiniz.

 2-6 yaş;  Okul öncesi dönemde çocuklar materyal kullanmaya bayılır. Onlara hükmetmek isterler. Genel olarak suyla, kumla, boyalarla oynamayı seçerler. Büyükleri taklit etmeye çalışırlar. Bu dönem, hayal gücünün en etkili olduğu dönemdir.

-Tahtadan yapılmış bloklar

-Mesleklere dair oyunlar

-Yapboz

-Puzzle

-Eğitici oyun kartları

-Bisiklet

Gibi aktiviteler bu dönem gelişimine olumlu yönde katkı sağlar.

Baby World Beceri Gelişim Merkezi

                                                                           Rehberlik Birimi