ÇOCUKLARDA AYRILIK KAYGISI – OKUL KORKUSU İLE NASIL BAŞ EDİLİR?

                 Çocukların annelerinden ayrılıp eğitim sistemine teslim edilmesi için belirli bir yaşa gelmeleri mi gerekiyor yoksa okul korkusu hangi yaşta olursa olsun karşımıza çıkabilen bir olgu mu? Detaylı baktığımızda her iki durumla da karşılaştığımızı görüyoruz. Çocukların aile içindeki güvenli ortamından ayrılıp, çocuğa tamamen yabancı ve kaotik olabilecek bir yere (kreş ya da okul) geçişleri muhtemelen sancılı bir süreç olacaktır. Bu sebeple modern toplumlarda bu geçiş süreci yapılandırılmaktadır. Diğer yandan bir çocuğun annesinden ya da bağlandığı başka bir bakım verenden ayrı kalmasıyla ilgili özel bir güçlüğü var ise -ki biz buna ayrılık anksiyetesi diyoruz- çocuğun her yaşta sorun yaşaması muhtemeldir.

Ayrılma kaygısı bozukluğu, bireylerin normal olmayan bir şekilde herhangi birine (anne, baba, sevgili, arkadaş gibi) bağlanması ve o kişiden ayrılacağı düşüncesi ile bile yoğun bir şekilde stres, kaygı ve korku duymasıdır.

Ayrılma anksiyetesi yaşayan bireyler, bağlandıkları kişiden ayrılmamak, o kişinin yanında kalabilmek için okullarını, işlerini, ve sorumluluklarını aksatırlar.

Ayrılık kaygısı bozukluğu, genellikle çocuklarda görülmekle birlikte yetişkinlerde de görülebilen bir anksiyete bozukluğudur. Bazı kişilerde çocukluktan başlayarak yetişkinlik dönemlerine kadar devam etmektedir ve bazen ise yetişkin bireylerin yaşadıkları durumlar dolayısıyla sonradan ortaya çıkmaktadır. Yetişkinlik döneminde ortaya çıkan ayrılık kaygısı bozukluğu genel olarak yaşanan olumsuz durumlar sonrasında görülebilmektedir.

Ayrılık kaygısı bozukluğu çocuklarda 8 aydan itibaren ortaya çıkabilmektedir. Ayrılık kaygısının en sık görüldüğü yaş grubu ise ilkokul çağındaki çocuklardır. Bağlandıkları kişiden ayrılmak istemeyen çocuklar ise genel olarak okula gitmek istemez ve okula gitmemek için bir çok bahaneler üretir, ayrıca kaygı duydukları için fiziksel belirtiler gösterebilirler.

    0-3 yaş arasında bir çocuğun bakım veren kişilerden ayrılırken stres yaşaması gelişiminin bir parçası olarak görülmektedir ve bu sebeple normal kabul edilir. Bununla birlikte, çocuk sosyal ortamlara girdikçe ve bakım veren kişiler dışındaki insanlarla iletişimde bulundukça ayrılık kaygısının azalarak geçmesi beklenen bir durumdur. Fakat çocuğunuz 4 yaş ve üzerinde ise, evden veya ebeveyninden ayrılırken yoğun bir şekilde korku ve endişe yaşamaya devam ediyor ve bu durum günlük yaşamını olumsuz etkilemeye başlamış ise çocuğunuz ayrılık anksiyetesi yaşıyor demektir. Ayrılık anksiyetesi; çocuğun evden ya da bağlandığı kişiden ayrılmaya bağlı olarak gelişim düzeyine göre beklenenden fazla ve yineleyici bir şekilde anksiyete duyması şeklinde tanımlanmaktadır.

Ayrılık kaygısı yaşayan çocuklar genel olarak annelerinden ayrılmak istemezler; onlara yapışık bir şekilde yaşamlarını sürdürürler. Ayrılık anksiyetesi bozukluğu yaşayan çocuklar bakım veren kişiden ayrılma durumu söz konusu olduğunda abartılı tepkiler göstermekle birlikte; ağlama, titreme gibi davranışlar gösterir, aynı zamanda huzursuzlaşır ve bedensel yakınmaları ortaya çıkar, ebeveynine yapışarak bırakmak istemez. Bu problemi yaşayan çocuklar; okula gitmekte zorluk çeker, karın ağrısı, kusma gibi şikayetlerde bulunur, tek başlarına uyumak istemezler ayrıca kendi başlarına hareket etme kapasitelerini de oldukça sınırlarlar. Bu tür problemler; aşırı koruyucu veya kaygı düzeyi yüksek ailelerde daha çok görülmektedir.

Ayrılma Kaygısı Bozukluğunun Tedavi Yöntemleri

    Ayrılma kaygısı bozukluğu, birçok farklı yol ile tedavi edilebilmektedir. Ayrılık kaygısı çocuklarda görülüyor ise anne ve babaların bu konu hakkında mutlaka bilgilendirilmesi gerekir. Ayrılık kaygısı anne ve babanın davranışlarından kaynaklanıyor ise, bu davranışların düzeltilmesi için anne- babaya tavsiyeler verilebilir ve anne-babalar ile çalışmalar yapılabilir. Bu noktada anne-babaların sabırlı olması gerekmektedir. Uzmanların genel olarak anne-babalara verdikleri tavsiyeler çocukların bağımlı bir şekilde yetiştirilmemesi ile ilgili, bir birey gibi görülüp, o şekilde davranılması gerektiği ve yaşının gerektirdiği aktiviteleri tek başına yapmasının daha doğru olduğudur.

Ayrılma kaygısı bozukluğu, aynı zamanda psikoterapi yöntemleri ile de tedavi edilebilmektedir. Bilişsel davranışçı terapi, aile terapisi, EMDR Terapisi, oyun terapisi, psikodinamik, ayrılma kaygısı bozukluğu tedavisinde kullanılan psikoterapi yöntemlerinden bazılarıdır.
Ayrılma kaygısı bozukluğu tedavisinde kullanılan yöntemlerden bir diğeri ise ilaç tedavisidir. İlaç tedavisi, genellikle yetişkinlerde tercih edilse de, uzmanın gerekli gördüğü noktada çocuklara da uygulanabilmektedir. Ayrılma kaygısı bozukluğu, yoğun bir stres ve kaygı durumu oluşturan bir rahatsızlık olduğu için bu rahatsızlığın tedavisinde kullanılan ilaçlar genel olarak kaygı giderici ve duygu düzenleyicilerdir.

BABY WORLD BECERİ GELİŞİM MERKEZİ

REHBERLİK BİRİMİ